Leen: ‘Als ik iets zing, ervaar ik: het is wáár’

Den Boer is er vrijwel elke zondagochtend. “Ik ga ook omdat ik van zingen houd. Als je een tekst zingt, komt dat op een andere manier binnen dan wanneer je een tekst leest of hoort. Als ik iets zing, ervaar ik: het is wáár. Terwijl ik bij het horen van iets kan denken: wat een geklets. Je kunt niet altijd van je kennis uitgaan, af en toe moet je de ingang van je gevoel gebruiken.” Reinald is het met hem eens. “Soms zijn mensen verbaasd dat ik natuur- en sterrenkunde studeer én naar de kerk ga. Maar de wetenschap heeft niet alle antwoorden. Religie vult de wetenschap aan.”

_{Leen den Boer (85) en Reinald Jansen (21) zijn beiden lid van de Protestantse Wijkgemeente Holy in Vlaardingen. Den Boer is gepensioneerd, hij heeft jarenlang gewerkt als hoofd inkoop. Reinald studeert natuur- en sterrenkunde in Nijmegen.}

Serieuze problemen

Dan komen de gesprekskaarten op tafel. ‘Vroeger was alles beter’, staat er op de eerste. “Vindt u dat ook?”, wil Reinald van zijn gesprekspartner weten. “Nee”, reageert die resoluut. “We herdenken dit jaar(2020)  75 jaar Auschwitz! Dat was toch echt een dieptepunt.” “Ik denk ook wel dat we het nu beter hebben dan vroeger”, zegt Reinald. “Maar ik heb wel het gevoel dat de saamhorigheid minder is geworden. Door social media kun je makkelijk contact onderhouden, maar contacten worden wel snel oppervlakkiger. Het líjkt alsof je heel veel vrienden hebt, maar in werkelijkheid valt dat tegen.” Den Boer: “Ja, de moderne techniek heeft positieve kanten, maar ook negatieve. Het verschil tussen arm en rijk is groter geworden. En alle ontwikkelingen hebben geleid tot serieuze klimaatproblemen: de opwarming van de aarde, de stijging van de zeespiegel, de plastic soep … Gelukkig wordt iedereen nu een beetje wakker.”

Leen: ‘Mijn generatie kan wat leren van de klimaatactie van jongeren’

Hoopvol

Het sluit aan bij een van de vragen op zijn kaartjes: ‘Wat zou een kerk kunnen betekenen voor de samenleving?’ Zelf heeft hij daar wel ideeën bij. “Het klinkt misschien een beetje utopisch, maar ik zou willen dat alle religies zich gezamenlijk gaan inzetten voor het klimaat, dat ze politici oproepen om in actie te komen. En vooral: dat ze mensen ondersteunen die door de klimaatproblemen in de verdrukking komen. Mensen die veel angst ervaren voor de toekomst, bijvoorbeeld.” Op de achtergrond doet de kerk al heel veel, vindt Reinald. “Door gesprekken met mensen, financiële hulp, initiatieven zoals de Voedselbank … ” Daar is Leen den Boer het mee eens. “Maar de kerk moet de rest van de maatschappij ook meekrijgen in de mentaliteit van: we moeten voor elkaar zorgen.” Dat veel jonge mensen actief met de klimaatproblemen bezig zijn, vindt hij hoopvol. “Daar kan mijn generatie nog wat van leren.”

Beslissende keuze

Tijd voor de laatste vraag. “Wanneer maakte u een keuze die beslissend was voor de rest van uw leven?”, leest Reinald van zijn kaartje voor. Den Boer: “Toen ik Maria vroeg om mijn vrouw te worden! Gelukkig pakte dat goed uit.” Hij is even stil. “Als ik nu denk aan een beslissende keuze, denk ik aan de mogelijkheid om een euthanasieverklaring te ondertekenen. Moet je daar iets mee, bijvoorbeeld als je weet dat je dement wordt?” Reinald: “Ik ben jong en kan nu natuurlijk makkelijk praten, maar ik denk dat ik wel zo’n verklaring zou willen, om een zekere controle te houden. Het lijkt me heel moeilijk om je herinneringen te verliezen en daarmee eigenlijk ook wie je bent.” Den Boer: “Maar ik vraag me af of je zelf die beslissing mag maken. Het leven is je gegeven, mag je dat dan zelf nemen? Dat denk ik niet.”

Reinald: ‘Ik hoop dat je na dit leven een nieuw avontuur kunt beginnen’

Nieuw avontuur

“Als je het vooruitzicht hebt dat je naar de hemel gaat, is dat natuurlijk wel rustgevend”, zegt Leen den Boer even later. “In mijn streng gereformeerde opvoeding speelden onderwerpen als hel en hemel een grote rol, maar nu ben ik veel meer gericht op het leven nu.” “Ik geloof niet in de hel”, reageert Reinald. “En zonde zie ik meer als: iedereen maakt fouten en je moet proberen daarvan te leren. Ik hoop wel dat er een hemel is, dat je na dit leven een nieuw avontuur kunt beginnen.” Het is iets waar je vanuit kennis of wetenschap weinig over kunt zeggen, daarover zijn de mannen het eens. Den Boer: “En er is hier op aarde nog genoeg te doen …”